Tokofobie: Zwanger zijn en bevallen is een van de meest bijzondere dingen die je kunt meemaken in je leven. Veel vrouwen kijken dan ook uit naar het moment dat ze eindelijk dat kleintje dat in hun buik groeit, in hun armen kunnen sluiten. Hoewel de meeste vrouwen enorm naar dit moment uit kijken, voelen zij zich ook wel eens onzeker of een beetje angstig over hun zwangerschap en naderende bevalling en dat is ook heel normaal.
Bij ongeveer 6-13% van de vrouwen neemt deze angst voor de bevalling extreme vormen aan. Soms zelfs zo groot, dat ze het niet aandurven om (nog een keer) zwanger te worden. Deze extreme angst voor bevallen noemen we ook wel tokofobie.
Er zijn twee soorten tokofobie:
Primaire tokofobie
We spreken over primaire tokofobie wanneer vrouwen enorm angstig zijn voor hun bevalling, zonder ooit eerder een bevalling te hebben meegemaakt. Deze angst voor de bevalling kan al ver voor een eventuele zwangerschap zijn ontstaan, bijvoorbeeld door verhalen en ervaringen van anderen in de naaste omgeving of via de media. Ook vrouwen die seksueel zijn misbruikt of zijn verkracht, kunnen tokofobie ontwikkelen.
Secundaire tokofobie
Secundaire tokofobie komt voor bij vrouwen die een bevalling hebben meegemaakt. Deze bevalling is voor hen zo heftig of traumatisch geweest, dat zij daardoor angst voor nog een zwangerschap en/of bevalling hebben ontwikkeld.
Secundaire tokofobie kan ook voorkomen na een miskraam, een stille geboorte of een afgebroken zwangerschap.
Waar zijn vrouwen met tokofobie angstig voor?
- Angst voor pijn
- Angst om de controle te verliezen
- Angst voor flashbacks en herbelevingen door eerdere traumatische ervaring (bijv. seksueel misbruik)
- Angst voor de verantwoordelijkheid van het moederschap
- Angst om niet gehoord en gezien te worden door zorgverleners
- Angst voor complicaties en medisch ingrijpen tijdens zwangerschap en bevalling
- Angst gebaseerd op ‘horrorverhalen’ van andere vrouwen
- Angst voor herhaling van het verloop van de vorige bevalling
Welke klachten en symptomen horen bij tokofobie, oftewel extreme bevallingsangst?
Wanneer je last hebt van tokofobie, kun je verschillende lichamelijke en mentale klachten ervaren:
Fysiek
- Duizeligheid
- Een snelle hartslag
- Hartkloppingen en het gevoel dat je hart in de keel klopt
- Snelle en oppervlakkige ademhaling/hyperventilatie
- Het gevoel van een blok op je maag
- Problemen met slapen (moeilijk in slaap komen, niet doorslapen en nachtmerries)
Mentaal
- Je angstig voelen wanneer je denkt aan een zwangerschap of bevalling
- Depressieve klachten
- Moeite om je te concentreren
- Angst dat jou en of je kindje wat zal overkomen tijdens de zwangerschap of bevalling
- Hyperalert zijn
- Paniekaanvallen
- Moeilijk je rust kunnen pakken, altijd bezig moeten zijn
- Spanning en daardoor pijn in bijvoorbeeld nek en schouders
De gevolgen van tokofobie
Tokofobie kan grote gevolgen hebben voor vrouwen. Van het vermijden van prenatale zorg, omdat de gesprekken en controles teveel angst oproepen tot juist extra veel controles bij zorgverleners, omdat de angst leidt tot vele vage klachten en deze klachten ook weer leiden tot extra angst.
Soms is de angst voor een vaginale bevalling zo groot, dat vrouwen vragen om een geplande keizersnede. Of omgekeerd is het vertrouwen in het ziekenhuis en de zorgverleners zo klein, dat ze thuis willen bevallen. Zelfs in het geval van een medische indicatie voor de bevalling.
Maar wat misschien wel het grootste gevolg van tokofobie is, is de angst om (nog een keer) zwanger te raken, terwijl er wel een grote kinderwens aanwezig is. Deze angst kan zelfs zover gaan, dat vrouwen intimiteit met hun partner uit de weg gaan, omdat de angst om zwanger te raken, te groot is.
Wat kun je doen als je last van tokofobie hebt?
Angst voor de bevalling is niets om je voor te schamen, het overkomt je. En een van de eerste stappen die je kunt zetten, is maak het bespreekbaar met de mensen in je naaste omgeving en je zorgverleners, zodat zij je kunnen steunen.
Daarnaast zou je nog andere stappen kunnen zetten, zoals het verwerken van je vorige bevalling of traumatische ervaringen (als je dat nog niet gedaan hebt) en/of je inschrijven voor de cursus Bevallen zonder angst.
Ik ben Anke Velstra, gediplomeerd en ervaren counsellor, bevallingstrauma therapeut & doula gespecialiseerd in bevalangst en bevallingstrauma.
