Nacontrole na een traumtische bevalling? In Nederland is het gebruikelijk dat je na ongeveer 6 weken na je bevalling op nacontrole gaat bij je gynaecoloog of verloskundige.
Naast de laatste lichamelijke controles, wordt er tijdens dit gesprek ook gesproken over hoe je de zwangerschap, bevalling en kraamperiode hebt ervaren. Zo’n gesprek kan erg waardevol zijn voor je verwerkingsproces, maar veel vrouwen die een heftige of traumatische bevalling hebben meegemaakt, zien hier erg tegen op en zouden dit gesprek het liefste uit de weg willen gaan.
Daarom deel ik in deze blog 9 tips met je die je gaan helpen om je nacontrole na een traumatische bevalling met meer vertrouwen tegemoet te gaan.
Een nacontrole zes weken na je bevalling bij je verloskundige of gynaecoloog is niet verplicht, maar wel heel raadzaam om te doen. Zeker als je een heftige of traumatische bevalling hebt meegemaakt. Veel van de vrouwen die ik heb begeleid tijdens hun verwerkingsproces geven namelijk aan dat niet alleen de heftige gebeurtenissen, zoals bijvoorbeeld foetale nood, een fluxus of een spoedkeizersnede, de bevalling traumatisch maakte, maar vooral ook hoe er met hen werd omgegaan tijdens de bevalling.
Ze werden niet gehoord en gezien, er werd niet (goed) naar hun wensen geluisterd, er werden ongevraagd medische interventies uitgevoerd en/of ze kregen constant het gevoel het allemaal niet goed te doen. Ik kan me heel goed voorstellen, dat wanneer je tijdens je bevalling op deze manier werd behandeld, je liever deze persoon niet meer onder ogen wilt komen.
Het roept teveel pijnlijke gevoelens en heftige emoties op en dat is ook precies een kenmerk van een bevallingstrauma. Wanneer je iets ziet, hoort of voelt wat je terug doet denken aan je heftige bevalling, krijg je te maken met een zogenaamde herbeleving. Het is net alsof de bevalling zich als een soort film aan je voorbij trekt, terwijl je weer dezelfde angst en pijn van dat moment voelt. En omdat deze gevoelens vaak levensecht zijn en enorm heftig, gaan vrouwen situaties die deze herinneringen en gevoelens oproepen, liever uit de weg.
Deze opgekropte gevoelens moeten ergens naartoe
Maar door de nacontrole uit de weg gaan, blijven de nare gevoelens en herinneringen aan de bevalling onuitgesproken en gaan ze een eigen leven leiden. Deze opgekropte boosheid en verdriet kan op de langere termijn leiden tot een depressie en/of burn-out.
De nacontrole na een traumatische bevalling is dan ook het moment om je gevoelens te uiten over je bevalling en over hoe je de begeleiding door je verloskundige en/of gynaecoloog hebt ervaren tijdens je bevalling.
Daarnaast kan het zijn dat je nog veel vragen hebt over hoe je bevalling is gegaan en welke keuzes er zijn gemaakt of misschien mis je ook wel hele stukken van je bevalling. Het is fijn wanneer je in dit gesprek de laatste puzzelstukjes kunt verzamelen die je bevallingsverhaal compleet kunnen maken.
Maar hoe pak je nu zo’n gesprek aan, waarbij je je gynaecoloog en/of verloskundige in zijn of haar waarde laat en je toch kunt uitspreken wat je op je hart hebt? Hoe maak je er een goed gesprek van, wat oplucht en waar je later met een goed gevoel op kunt terugkijken?
Lees dan zeker de onderstaande 9 tips voor een constructief gesprek tijdens de nacontrole na een traumatische bevalling:
1. Plan je nacontrole na een traumatische bevalling altijd in bij de persoon die je bevalling heeft begeleid
Verloskundigen en gynaecologen zijn over het algemeen druk bezette mensen en daardoor kan het zijn dat je nacontrole wordt ingepland bij een collega of een arts-assistent. Een persoon die niet bij jouw bevalling aanwezig was en daardoor niet precies weet wat er is gebeurd en je vragen moet beantwoorden op basis van het (soms minieme) verslag van je bevalling.
Ook kun je bij deze persoon niet je gevoelens kwijt over hoe je bent behandeld tijdens je bevalling en hoe je daar nu, zoveel weken later, op terugkijkt. Daarom is het voor een constructief gesprek altijd van belang dat je de nacontrole na een traumatische bevalling plant bij de persoon die ook daadwerkelijk aanwezig is geweest tijdens je bevalling.
2. Bereid je voor op het gesprek
De kans is groot dat je je erg gespannen voelt voor dit gesprek, daarom is het van belang dat je je van tevoren voorbereidt op het gesprek. In stress situaties werken onze hersenen anders, waardoor het moeilijk is om logisch en rationeel te denken. Daardoor kan het zijn dat je tijdens het gesprek dingen vergeet om te bespreken, waar je na afloop enorm van kunt balen. Schrijf daarom vooraf alle punten die je wilt bespreken en je vragen op, zodat je dat als een geheugensteuntje kunt gebruiken tijdens het gesprek.
3. Stel een doel voor dit gesprek
Met welke reden ga je dit gesprek in? Wat hoop je dat het gesprek je oplevert? Wanneer is het gesprek voor jou succesvol geweest? Met andere woorden; denk na over het doel van het gesprek en wanneer je tevreden kunt zijn over het verloop van het gesprek. Is dat wanneer je hebt kunnen zeggen wat je op hart had, los van de reactie? Of wanneer je al je vragen hebt kunnen stellen, die je graag nog wilde stellen? Of wanneer je alle ontbrekende puzzelstukjes compleet hebt?
Belangrijk is dat je wel een reëel doel stelt: verwachten dat je verloskundige of gynaecoloog volledig jouw gevoelens begrijpt t.a.v. de bevalling en daar ook wat mee doet, is misschien wat te groot. Zij hebben de bevalling vanuit een heel ander perspectief beleefd dan jij. Houd daarom het doel vooral dicht bij jezelf. Wanneer ben jij tevreden? En daarmee sluit ik direct aan bij de volgende tip.
4. Heb reële verwachtingen van het gesprek
Het is niet reëel om te verwachten dat de ander jou volledig kan begrijpen en met je mee kan voelen hoe het voor je geweest moet zijn. Dat komt doordat iedereen die aanwezig was bij je bevalling, jouw bevalling vanuit een ander perspectief heeft ervaren en daar ook andere gevoelens bij heeft.
Maar laat je daardoor niet ontmoedigen. Jij bent degene die de bevalling heeft moeten ondergaan. Jij bent degene die alle pijnlijke medische interventies hebt moeten doorstaan, jij bent degene die alle heftige gebeurtenissen hebt moeten meemaken en jij bent degene die tijdens de bevalling het gevoel had compleet de controle te verliezen en werd daarin niet gehoord en gezien. Dat is hoe jij het ervaren hebt en als dat voor jou heftig of traumatisch is geweest, dan is dat zo. Los van de mening van een ander.
5. Ga uit van een positieve intentie
Ik geloof dat er achter bijna elk gedrag een positieve intentie uitgaat. Maar dat de manier waarop e.e.a. wordt gedaan niet altijd de meest handige of positieve manier is. De kans is heel groot dat ook jouw verloskundige en/of gynaecoloog heeft gehandeld vanuit een positieve intentie. Om jou te helpen toen je het zo moeilijk had tijdens je heftige bevalling.
En toch kan de manier waarop ze dat hebben gedaan voor jou niet de beste manier zijn geweest. Daarom is het ook zo belangrijk dat je deze gevoelens uitspreekt. Daarmee geef je de ander, die zich hiervan misschien niet eens bewust was, ook de kans om te reflecteren op zijn/haar eigen handelen en om daar iets mee te kunnen voor de toekomst.
6. Blijf dichtbij jezelf
Praat tijdens je nacontrole vanuit de ik-positie. Daar bedoel ik mee dat je vanuit jezelf vertelt over hoe jij dingen hebt ervaren. Ik zal je een voorbeeld geven:
Niet: “Het was heel naar om te moeten meemaken dat er zonder mijn toestemming een knip werd gezet.”
Wel: “Ik vond het ontzettend naar om mee te moeten maken dat de knip zonder mijn toestemming werd gezet.”
Door te communiceren vanuit je ‘ik’ blijf je dichtbij jezelf en voelt alles wat je wilt zeggen voor de ander minder bedreigend.
7. Spreek je gevoelens uit
Het is belangrijk dat je tijdens het gesprek je gevoelens blijft uitspreken. Niet alleen je gevoelens over je bevalling, maar ook tijdens het gesprek over hoe je het gesprek ervaart. Wanneer je bijvoorbeeld net hebt verteld aan je gynaecoloog of verloskundige hoe heftig je terugkijkt op je bevalling en je vervolgens van hen het antwoord krijgt: “Je bevalling was er eentje volgens het boekje en je maakt je druk om iets wat gewoon heel normaal is en veel vrouwen moeten doormaken”, kan je dat een enorm rotgevoel geven.
Je kunt niets met zo’n antwoord, het doet compleet afbreuk aan wat je net hebt verteld en het kan je zelfs het gevoel geven dat je je aanstelt. Het allemaal niets is geweest. Met zo’n gevoel wil je niet naar huis toe. Daarom is het belangrijk om ook uit te spreken wat zo’n opmerking met je doet en welke gevoelens het oproept. Ook als de ander het niet begrijpt. Het lucht op en helpt je om met een beter gevoel naar huis te gaan.
8. Gebruik in het gesprek nooit de waarom-vraag
Als je moeder bent van een al iets ouder kindje, dan weet je dat je soms knettergek kunt worden van de hele dag de waarom-vraag. Jonge kinderen zijn daar echt meesters in. De waarom-vraag is dan ook erg ingeburgerd in onze taal.
Maar tegelijkertijd schuilt er in de waarom-vraag ook een gevaar. Er zit namelijk een oordeel in, wat bij de ander weerstand kan oproepen. Daarnaast nodigt de waarom vraag ook niet echt uit om de ander vanuit zijn beleving te laten reageren.
En dit zijn dan ook precies de redenen waarom je hem in dit, misschien toch wel beladen gesprek, beter niet kunt stellen. Beter is het om bijvoorbeeld ‘wat maakt’ te gebruiken. Ik geef je een voorbeeld zodat je het verschil kunt voelen.
Niet: “Waarom heb je toen besloten om over te gaan op een keizersnede?”
Wel: “Wat maakt dat je toen besloot om over te gaan op een keizersnede?”
Voel je het verschil tussen beide vragen?
9. Laat je door iemand bijstaan tijdens het gesprek
Doordat jezelf enorm gespannen kunt zijn voor dit gesprek, is het fijn dat je het gesprek niet alleen in gaat. Neem iemand mee die je vertrouwt en die je mentaal kan ondersteunen tijdens het gesprek. Iemand die met je bewaakt dat alles wat je graag zou willen bespreken tijdens het gesprek, ook daadwerkelijk besproken wordt. En iemand die zich durft uit te spreken, wanneer er tijdens het gesprek over je gevoelens heen wordt gewalst. Iemand die je helpt om het gesprek een positieve wending te geven, zodat je er opgelucht en met een goed gevoel op terug kunt kijken.
Heb je de nacontrole na je traumatische bevalling geskipt, omdat je het te spannend vond of heeft het gesprek je niet gebracht wat je graag had gewild? Het is nooit te laat om het gesprek (nogmaals) te voeren. Ik raad je dan ook van harte aan om dit alsnog te doen. Het is een belangrijke stap in je verwerkingsproces.
Ik hoop dan ook van harte dat deze tips je kunnen helpen om je goed voor te bereiden op je nagesprek bij je verloskundige en/of gynaecoloog en laat me zeker even weten welke tip voor jou het meest waardevol is geweest.
Ik ben Anke Velstra, gediplomeerd en ervaren counsellor, bevallingstrauma therapeut & doula gespecialiseerd in bevalangst en bevallingstrauma.
